70 jier Fryske Krite ‘Dr. G.A. Wumkes’

 

Oan de leden fan de Fryske Krite Burgum,

 

Wy freegje jimme oandacht foar in bysûnder barren: de Fryske Krite Burgum ‘Dr. G.A. Wumkes’ bestiet takom jier 70 jier!

In goede reden foar in feestje mei in bysûnder programma.

 

Dêrom nûgje wy jim fan herte út foar it bywenjen fan ús jubileumgearkomste op

 

                 tongersdei 16 jannewaris 2025 yn ’e Krústsjerke yn Burgum

 

It programma begjint om 20.00 oere en de tsjerke giet om 19.30 oere iepen.

Wy binne deryn slagge om twa bysûndere gasten begroetsje te meien:

- De (Burgumer) Wâldsjonger Marcel Smit mei syn Frysktalige lieten dy’t jin bytiden djip oan it moed komt. Marcel Smit is

foarich jier foar twa jier as Wâldsjonger oansteld troch de gemeente om it kulturele en literêre libben te stimulearjen.

 

- Ekspert op it mêd fan it Frysk en de minderheidstalen Onno Falkena.

Hy folget alles op it mêd fan de Fryske polityk: fan gemeente oant provinsje en fan Den Haag oant Europa.

 

Ek dizze jûn binne gasten wer fan herte wolkom. Binne jo fan doel om mei meardere persoanen te kommen, dan dat graach trochjaan fia de mail: fryskekriteburgum@gmail.com of belje mei: 06 22 59 31 95.

 

It bestjoer

 

 

Data seizoen 2024-2025:

 

19 septimber 2024:

Anne Tjerk Popkema

It Frysk fan de midsiuwen oant no

 

24 oktober 2024: Ferskood nei 12 desimber!

Jaap Klimstra

Boek: Sibbeltsje

 

28 novimber 2024

Jordan van der Maas

Natuerfilm: Trijelûk oer de Alde Feanen

 

12 desimber 2024:

Jaap Klimstra

Boek: Sibbeltsjes

 

16 jannewaris 2025

Jubileum mei muzyk

Deputearre Eke Folkerts en Marcel Smit

70-jierrich jubileum mei muzyk ús Wâldsjonger

 

20 febrewaris 2025

Anne-Goaitske Breteler

Boek: De laatste dagen van de dorpsgek

 

Snein 16 maart 2025

Kwartettekoar

Kantate ‘Ien minske makket it ferskil’

 

27 maart 2025

Hessel de Walle

Vrouwen van het Friese verzet

 

Sneon 19 april 2025

Hannes Scherjon

Klompemuseum/ Fierljeppolder Noardburgum

 

 

 

PROGRAMMA 2023-2024

 

21 septimber: Anne-Goaitske Breteler oer ‘De Traanjagers’

As teenerfaam wurke Anne-Goaitske Breteler yn kafee De Bûnte Bok yn Ljussens. Foarhinne wie dat in walfiskkafee. Troch de ornaminten yn it kafee en de sterke ferhalen en bynammen fan de stamgasten rekke hja fasinearre troch de resinte walfiskskiednis. In ferline dêr’t wy hjoeddedei net graach mear oan tinke, mar dat yn de tiid fan weropbou in wichtige bydrage joech oan de Nederlânske ekonomy en identiteit.

Foar har boek ‘De Traanjagers’ besocht hja in tal noch libjende walfiskfarders en notearre de oantinkens dy’t hja, nettsjinsteande harren hege leeftiid, noch hiene,.

Oan ‘e hân fan dat boek wol Anne-Goaitske Breteler graach fertelle oer de skiednis fan de walfiskfeart. Hja docht dat û.o. mei help fan orizjinele polygoonfilmbylden en foto’s fan âld walfiskfarders. Anne-Goaitske: “Ik ha der sin om jim te moetsjen!”

 

 

26 oktober: Mirjam Vellinga oer Taal

Taal. Wy brûke it alle dagen, mar wy hawwe it der eins nea oer. As meartalige sprekker (en de measte Friezen binne dat) makkest meardere kearen deis in taalkar. In kar dy’tst faak ûnbewust of op de automatyske piloat makkest. Tinksto der wolris by nei hokker taal ast brûkst yn kontakt mei oaren? Thús, mei freonen, op it wurk, by de dokter of oan de kassa? Wannear brûkst Frysk en wannear Nederlânsk, of in oare taal? Makkest it yn in byienkomst wolris mei dat ien dy freget om Nederlânsk te praten? Wat dochst dan en hoe fielt dat?

Mirjam Vellinga, projekt manager by de Afûk, jout op dizze jûn op in ynteraktive wize ynsjoch yn ‘taalgedrach en taalgewoanten’ fan minsken yn it algemien en nimt de oanwêzigen oan ‘e hân fan foarbylden mei yn harren eigen taalhâlding en -gedrach en jout harren op fersyk hânfetten om op in fleurige wize om te gean mei ferskillende taalsituaasjes.

 

23 novimber: Gerrit Tuinstra oer Nachtflinters

De measte minsken kinne wol in pear deiflinters opneame, sa as it moaie oranjetipke, it sprakelbeamblaujurkje en de simmerske flinters -faak op ‘e flinterstrûk- sa as de lytse foks en de deipau-each. Mar witte jo dat der ek in nachtpau-each is? En in hiel soad oare nachtflinters? Faak like moai as deiflinters, mar omdat sy fleane as de measte minksen op bêd lizze, sjogge wy dy hast net. Skande!

Yn dizze presintaasje fertelt Gerrit Tuinstra oer de nijsgjirrige wrâld fan de nachtflinters.

Hy sil in soad bylden fan nachtflinters sjen litte en wat fertelle oer hoe’t jo sels nachtflinters sjen kinne, bygelyks yn de eigen tún. Ek lit er û.o. bylden sjen fan de rûpen, fan keale oant lang behierre lykas de optochtrûp.

Nijsgjirrich wurden? Dan op nei dizze jûn mei Gerrit Tuinstra, dy’t wy kenne fan it programma ‘Op en út’ fan Omrop Fryslân.

 

 

11 jannewaris: Jiergearkomste mei de groep ‘Friersk’

Priuw de sfear fan Ierske kusten en Fryske greiden. ‘Friersk’ hjit de nije groep fan Chris Kalsbeek en Geert Veldstra. Twa entûsjaste muzikanten dy’t mei harren sprankeljend folklûd in eigen plak ynnimme yn de Ierske en Fryske folkmuzyk. Se bringe Fryske poëzy en Ierske melodyen byelkoar en meitsje dêr op orizjinele wize in bysûnder muzikaal gehiel fan.

Beide mannen bespylje ferskate ynstruminten. Sa ûntstiet der in prachtich gehiel om nei te harkjen!

 

3 maart: Fryske jûnstsjinst yn de Krústsjerke

 It is de Fryske Krite slagge om it Kwartette-koar nei Burgum te krijen. Dêr binne wy hiel wiis mei! De tsjinst stiet û.l.f. ds. Reinier Tuitman en begjint om 19.00 oere.

 

7 maart: Bart Helmholt de fierljepper

Bart Helmholt is 41 jier en wennet yn Noardburgum. Hy is in bekende Fries wurden troch syn suksessen yn de wûndermoaie fierljepsport. Friezen binne grutsk op him om’t it him slagge is it rekôr wer werom te pakken fan de Hollanners, yn de persoan fan Aart de With. En dát as bern fan Grinzer âlders en berne yn Heerlen. Mar lit it dúdlik wêze: Bart Helmholt fielt him op en top Fries.

Syn fierljepkarriêre hat in lange skiednis fan hurde learmominten west. It ‘bloed, zweet en tranen’ is hjir wol fan tapassing. Hy komt graach nei de Fryske Krite om oer dizze karriêre én de lessen foar it libben te fertellen.

 

13 april: Besite oan de suvelbuorkerij fan Andringa

 Bonny en Floris Andringa ferkeapje Wâldsuvel fanôf harren boerehiem oan de Simmerwei. It giet om troch harren sels makke (H)earlike suvelprodukten.

De Andringa’s litte ús yn ‘e kunde komme mei harren bedriuw en sille ús dêr in soad oer fertelle. Nei de lêzing is der in gesellige kofje-/teedrinkerij mei gebak. De middei wurdt ôfsletten mei in rûnlieding troch it bedriuw. Begjintiid: 14.00 oere.

 

 

It programma foar it winterseizoen 2022/2023 sjocht der ynearsten sa út:

 

     22 septimber: Alex Riemersma oer Jentsje Popma (skilder fan it Fryske lânskip)

     27 oktober: Meinte Vierstra oer Eise Eisinga en de Verlichting

     24 novimber: Douwe Kootstra mei folksferhalen oer Burgum en omkriten

     12 jannewaris: Jiergearkomste mei aardige ferdivedaasje

     2 maart: Bart Kingma oer podcast De ontdekking van Friesland

    22 april om14.00 oere: besite oan it Planetarium yn Frjentsjer

 

Jiergearkomste 12 jannewaris 20223

Op 12 jannewaris 2023 hâlde wy ús jiergearkomste. Dat wurdt grif in fijne jûn: yn groepkes de harsens brûke yn de pubkwis en gesellich mei-elkoar sjonge û.l.f. ús lid en muzykmaster Keimpe van der Meer.
Wat dit lêste oanbelanget kinne jim de kommende wiken fersyknûmers oan Frits Bloem trochjaan. Wy sjonge út de bondel Fryslân Sjongt. Stjoer jim nûmers mar troch oan: fbloem@gmail.com Dy soarget der dan foar dat se by Keimpe komme. Oant en mei âldjiersdei ha jim de gelegenheid. Wy binne benijd!

 

 

Tongersdeitejûn 24 novimber: Ferhaleferteller Douwe Kootstra

Neist skriuwer en kollumnist is ferhaleferteller Douwe Kootstra fan Feanwâlden in bekende ferhaleferheller. Hy makke hjirby gebrûk fan in breed skala oan (âlde) binnen- en bûtenlânske ferhalen en is spesjalisearre yn de bysûndere ferhalen út de noardlike Fryske wâlden.

Douwe Kootstra: “Ik brûk regelmjittich de enoarme kolleksje fan de ferneamde samler Dam Jaarsma út Eastermar. Hy swile wol sa’n 16000 titels byelkoar. It binne spannende, koartswilige en faak humorfolle ferhalen. Tink dan oan mearkes, miten, seagen, byleauwe, spûken, duvels, moppen ensafh.”

Kootstra giet by syn fertelfoarstelling ek koart yn op it histoaryske ramtwurk: wêr komme de ferhalen wei, wêr waarden se foar brûkt, hoe oerlibben se, wa wiene de fertellers en op hokker wize gie de besiele Jaarsma te wurk?

Kootstra: “Faak meitsje ik ek noch in útstapke fier bûten Fryslân: nei bygelyks Noarwegen en Portugal.”

Wy hoopje wer in grut tal fan jim te moetsjen op 24 novimber o.s. yn it Martinushûs de jûns 20.00 oere.

Fansels binne ek gasten wer fan hert wolkom. De tagong is fergees.

 

Tongersdeitejûn 27 oktober o.s. is de 2^e kritejûn alwer fan dit seizoen. Meinte Vierstra út Riis sil dan in lêzing hâlde oer wa’t Eise Eisinga no krekt is. Sels seit er it sa:

“Yn 1994, ta gelegenheid fan de 250e jierdei fan Eise Eisinga, frege it 'Koninklijk Eise Eisinga Planetarium' my om it Doe-en-ûntdekboek fan Eise Eisinga's Planetarium te skriuwen. Ik rjochte my ynearsten allinnich op Eise sa't ik him koe fan myn besites oan it Planetarium. Yn it foarhûs treffe jo Eise as bouwer fan it Planetarium en yn it efterhûs Eise as wolkjimmer. Doe't it boekje klear wie, ûntduts ik lykwols dat ik him yn myn ferhalen tekoart die. Eise wie mear, folle mear, want njonken in wolkjimmer en bouwer fan it Planetarium wie er ek warber as earmoedebestrider, bouwer fan it stedsearmhûs en politikus. It boek wie klear, mar ik wie noch lang net klear mei Eise en gie op syk nei wa't er eins wie. It waard in fassinearjende syktocht. In ferslach fan dy syktocht is te finen op: www.eisevertelt.nl. 

Yn 2006 waard Eise Eisinga as ikoan fan de Ferljochting opnommen yn 'entoen.nu' de Kanon fan Nederlân, want út syn libbensferhaal wurdt dúdlik wat de essinsje fan de Ferljochting is. Op jim Kritejûn nim ik jim graach mei op myn syktocht.”

Oant safier Meinte Vierstra.

 

Wy hoopje in grut tal fan jim te moetsjen op 27 oktober o.s. yn it Martinushûs de jûns 20.00 oere.

Fan herte wolkom en nim gerêst in gast of gasten mei.

 

NB:

Meinte Vierstra freget gjin fergoeding foar syn bydrage, mar soe in bydrage foar it Oikocredit op priis stelle. Dêr giet it bestjoer graach yn mei en soe jim dêrom freegje wolle om oan it ein fan de jûn in frijwillige bydrage te jaan.

 

Wat is Oikocredit?

 

WIJ GELOVEN IN DE KRACHT VAN MICROKREDIET

Oikocredit investeert in microkrediet voor mensen in Latijns-Amerika, Afrika en Azië. Dat betekent toegang tot leningen voor kleine ondernemers, die daarmee zélf aan hun toekomst kunnen bouwen.

 

 

 

 

 

De plande doarpskuier troch Grou, ûnder lieding fan Jan Jongsma, op 23 april is spitigernôch net trochgien.

 

Feestlike jubileumgearkomste 3 maart 2022 mei de Kommissaris fan de Kening A.A.M. Brok

 

Plak: Krústsjerke yn Burgum

Tiid: 20.00 oere, ynrin fan 19.30 ôf

 

 

De Fryske Krite Burgum hat in jubileum! Wy kinne al 2 jier lang it 65-jierrich bestean fiere. Troch de pandemy mei it COVID-19 firus koe dat der mar net fan komme, mar no is it dan dochs safier. Feest!

 

Wy binne der och sa wiis mei dat wy in treflike feestsprekker besette kinnen ha. Us Kommissaris fan de Kening, Arno Brok, sil ús op syn eigen noflike en oansprekkende wize meinimme yn syn tinken oer

 

It Frysk yn de polityk en it maatskiplik libben.

 

Arno Brok hat, as ferneamde Fries, rjocht fan sprekken as it giet om it opkommen foar Fryslân en de Fryske taal. As net-Fries fan orizjine hat er Fryslân yn syn hert sletten en sûnder mis hawwe de Friezen dat ek dien mei him. Hy is in man mei in misje: hy wol graach minsken en ideeën byinoar bringe en wit dat men om dat te berikken de minsken yn it hert reitsje moat. It behâlden en brûken fan jins eigen taal is dêr in treflik foarbyld fan.

 

Wy ferwachtsje dat hy ús ynspirearje sil om it Frysk te hoedzjen en te noedzjen en binne der wis fan dat dizze ynnimmende persoanlikheid ús jubileumjûn in glâns jaan sil dêr’t noch lang oer praat wurde sil.

 

It gemeentebestjoer fan Tytsjerksteradiel sil op dizze jûn ek koart acte de presence jaan en fierder kriget elkenien dy’t dat wol de kâns om mei de Kommissaris en it bestjoer fan de Fryske Krite yn petear te gean oer it belang fan it Frysk en de Fryske kultuer.

 

Wy slute dizze jubileumjûn ôf mei in hapke en in drankje.

 

Wolle jo dizze jûn bywenje, dan kinne jo jo foar 1 maart o.s. opjaan troch it stjoeren fan in mailtsje nei fryskekriteburgum@gmail.com of troch te beljen mei de sekretaris fan de krite: 06 51 10 41 73.

 

Jo, en eventuele gasten, binne fan herte wolkom!

 

 

It bestjoer fan de Fryske Krite ‘Dr. G.A. Wumkes’, Burgum

 

 

 

===========================================================================================================

Fryske Krite ‘Dr. G.A. Wumkes’ Burgum 

 

Mei ynmoed opkomme foar de Fryske taal en kultuer

 

TINK DEROM:

de gearkomste fan 13 jannewaris is yn ferbân mei de regeljouwing rûn korona ferskood nei tongersdeitemiddei 10 febrewaris om 14.30 oere!!

 

Gearkomsten winterseizoen 2021-2022

 

De kritejûnen wurde holden yn it Martinushûs oan de Hillamawei yn Burgum en begjinne om 20.00 oere.

 

 Tongersdei 16 septimber 2021: Tjitske Postma, krûdefakfrou

By de krûdegenêskunde wurdt gebrûk makke fan heilsume stoffen yn planten. Krûden kinne it sels genêzend fermogen fan minsken stimulearje. Se reinigje it lichem, ferheegje de wjerstân en ha ynfloed op lichem, geast en gemoedstastân. Dit is it útgongspunt fan de lêzing dy’t fersoarge wurde sil troch Tjitske Postma fan KrûdWiizer yn Noardburgum.

 

 Tongersdei 14 oktober 2021: Hylke Speerstra oer Testamint fan de Siel

Speerstra debutearre yn 1968 mei Heil om seil, in bondel skippersferhalen. Dit wie in earste foarbyld fan syn wurkwize: feiten op literêre wize werjaan. Op fersyk fan de provinsje skreau hy ek inkelde boeken oer it ferdwinende Fryske boerelibben: Yn de boer syn tiid en De blikken brulloft. Boeken oer reedriden folgen: Kening op sokken en Op redens oer.

Bekend waard Speerstra troch It wrede paradys. In boek oer Fryske emigranten. Dat boek wie de oanrin nei de grutte reüny Simmer 2000. Ek in grut projekt wie De Oerpolder, in beskriuwing fan it libben yn It Heidenskip yn de 19^e iuw.

Syn lêste grutte wurk is It testamint fan de siel. Twa jonges belibje, alhiel los faninoar, in ferskriklike jeugd. De iene yn it Fryske wetterlân, de oare tusken in keppel mislearre emigranten op de Kanadeeske prairie. As bern wurde se oan harren lot oerlitten, mar se sette troch. Beide meitsje se karriêre en fine de leafde. Dit boek stiet sintraal yn de lêzing.

 

 Tongersdei 25 novimber 2021: Johan Veenstra oer syn wurk

Veenstra, al 50 jier full-time skriuwer yn it Stellingwerfsk, fertelt en draacht foar oer en út syn romans, ferhale- en dichtbondels. Uteraard docht hy dit yn it Stellingwerfsk. Veenstra is foaral bekend troch syn Stellingwarver Stiekelstokkies dy’t er jierrenlang foar Omrop Fryslân hold. Dit jier krige er de Zilveren Anjer útrikt foar syn ynset foar de Stellingwerver taal. Resint kaam syn lêste boek Et liek in de Lende, in triller, út. Ek hjir sil omtinken foar wêze.

 

Tongersdei 10 febrewaris om 14.30 !! oere: Jiergearkomste mei Jankobus Seunnenga

Singer-songwriter Jankobus Seunnenga makke yn de tachtiger jierren karriêre mei de punkpopband Kobus gaat naar Appelscha. Mei it folkduo Pigmeat spile hy op grutte festivals. Hy skriuwt ek lietsjes foar oare artysten en is in wurd-keunstner ‘pur sang’. Yn 2009 gie Jankobus solo fierder. Bekend is hy fan Fabels met kleurkrijt, in op muzyk setten dichtbondel fan de skriuwer Simon Vestdijk. Foar 2019 en 2020  waard Jankobus útroppen ta Streekdichter fan Noard-East Fryslân. Hy sil ús yn ‘e kunde bringe mei ferskate kanten fan syn fakmanskip. Dit belooft wat!

 

 Tongersdei 3 maart 2022: Kommissaris fan de Kening Arno Brok.

Kommissaris Brok sil ús meinimme yn syn tinken oer It Frysk yn de polityk en it maatskiplik libben. Dizze jûn sille wy ek stilstean by it 65-jierrich bestean fan ús Krite (ûndertusken 65 en 2 jier).

 

 Woansdei 9 maart: Fryske tsjerketsjinst op ‘e jûn fan de bidstûne yn de Krústsjerke. Meiwurking wurdt ferliend troch De Lytse Kantorij û.l.f. Sebastiaan Schippers. De tsjinst begjint om 19.00 oere.

 

 Sneon 23 april 2022: in doarpskuier troch Grou
De bruorren Halbertsma spylje in wichtige rol by dizze ynteressante kuier ûnder lieding fan ús kritelid Jan Jongsma. De eigen bydrage is 10 euro p.p. Opjaan kin by Eelke Boonstra. Jim krije hjir noch berjocht oer.